KORONA SALGINI ve İŞÇİ HAKLARI

KORONA VİRÜS NEDENİYLE İŞÇİ İŞTEN ÇIKARTILABİLİR Mİ?

4857 Sayılı İş Kanununda  işveren yalnızca haklı veya geçerli bir sebebe dayanarak işçisini işten çıkarabilir. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de  korona virüs salgını tüm işletmeleri etkilemiş durdurma noktasına getirmiştir.Birçok işveren bu nedenlerle  haksız olarak işçi çıkartmaktadır. Korona virüs sebebiyle işten çıkarılma yapılırsa işçinin tüm tazminat hakları saklıdır. Çünkü haklı bir iş akdi feshi değildir. İşçiden kaynaklanmayan bir sebebin (pandemi ) işçiye yükletilmesi,  işçiyi  mağdur etmesinin  hukuken bir geçerliliği yoktur.

KORONA SALGINI SEBEBİYLE İŞLETME DURDURULMUŞSA İŞÇİ İŞTEN ÇIKARTILAMAZ! HATTA İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE FESİH HAKKI VARDIR.

Söz konusu virüs sebebiyle işyeri geçici olarak durdurulmuşsa işverenin işçiyi işten çıkartması haklı bir fesih değildir. Haksız fesih dolayısıyla  işçinin  tüm işçilik alacak hakları saklıdır ve talep edebilecektir. 4857 Sayılı İş Kanununda  işçi ve işveren açısından derhal fesih hakkı 24. ve 25. Maddelerinin 3. bendinde, “zorlayıcı sebep” olarak düzenlenmiştir. İşçi açısından  iş sözleşmesinin  24. Maddenin 3. Bendi, “İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa” şeklindedir. Covid-19 salgını zorlayıcı bir sebeptir ve bu sebeple işçiye derhal fesih hakkı verir.

İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı

Madde 24 –    ...

3. Zorlayıcı sebepler: İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.

Korona salgını nedeniyle  işçi işe gidemiyorsa  işverenin  söz konusu  salgının bulaşıcı olması sebebiyle işçinin işe gidiş ve gelişleri dahil tüm iş yerinde salgından etkilenmeyecek şekilde tüm tedbirleri almak zorundadır.  Kişinin yaşam hakkı tehlikesi mevcutken işçinin işe gelmeye zorlanması  ve işçinin işe gelmemesi  işverene fesih hakkı vermez.  İşçinin 6331 sayılı kanunun 13. Maddesinde Ciddi ve yakın tehlike ilişkin tüm tedbirleri  aldığımız düşündüğümüzde  dahi işveren işçiyi hemen işten çıkartmaz.  4857 Sayılı İş Kanunun 40. Maddesinde 1 hafta (her gün yarım ücret ödenmek suretiyle ) bekleyerek işten çıkartabilir.

 Madde 40 –

24 ve 25 inci maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir.

İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı

Madde 25 - ...

III- Zorlayıcı sebepler: İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması.

İşçinin 6331 sayılı kanunun 13. Maddesinde Ciddi ve yakın tehlike  karşısında  çalışmaktan kaçınma hakkı mevcuttur. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır.

Çalışmaktan kaçınma hakkı

(1) Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.

(2) Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır.

(3) Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.

(4) İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilir. Toplu sözleşme veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen çalışmış sayılır.

(5) Bu Kanunun 25 inci maddesine göre işyerinde işin durdurulması hâlinde, bu madde hükümleri uygulanmaz.

İşçi, korona hastalığına yakalanırsa dahi işten çıkartılması haksız fesih sayılacaktır. Çünkü yaşlı ve kronik hastalar dışında kişilerin iyileşme ihtimalleri çok yüksektir. Öncelikle işçinin iyileşmesi beklenmelidir.

CORONA VİRÜSÜ SEBEBİYLE İŞÇİ ÖLÜRSE İŞ KAZASI  SAYILACAK MIDIR?

İşveren,  iş sağlığı ve güvenliği açısından gerekli tüm tedbirleri almakla yükümlüdür. iş dolayısıyla her türlü kaza, hastalık iş kazası sayılacaktır. 

Yargıtay   21.Hukuk Dairesi

Esas: 2018/ 5018

Karar: 2019 / 2931

Karar Tarihi: 15.04.2019

Somut olayda,tır şoförü olan davacı murisinin 26.11.2009 tarihinde davalı işveren tarafından Ukrayna’ya sefere gönderildiği,11.12.2009 tarihinde Türkiye’ye giriş yaptığı,Adli Tıp Kurumu raporunda, H1N1 virüsünün kuluçka süresinin 1-4 gün arasında değiştiği, murisin 13.12.2009 tarihli hastaneye başvurusunda belirttiği şikayetlerin hastalığın başlangıç belirtileri olduğu taktirde hastalığın bulaşmasının bu tarihten 1-4 gün öncesinde gerçekleşmiş olacağının bildirildiği,buna göre davacı murisinin, işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle Ukrayna’ya yapılan sefer sırasında bulaştığı yukarıda belirtilen rapor kapsamından anlaşılan H1N1 virüsüne bağlı olarak, daha sonra meydana gelen ölümünün iş kazası olarak kabul edilmesi gerektiği açıktır.
O halde, davacı ve davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 15/04/2019 gününde oy çokluğuyla karar verildi.

Yakın tarihli yargıtay kararı;  kişinin  işi sırasında  virüsü kapması ve virüs sebebiyle vefat etmesini iş kazası saymıştır.  Belirtiğimiz üzere İşçinin çalıştığı dönemlerde virüsü iş yerinde, iş dolayısıyla gittiği yerlerde hatta işe gidiş ve gelişlerde kapmış olduğu  düşünüldüğünde iş kazası  sayılacaktır.